منصور فرزامی راد – از نظر تا عمل

منصور فرزامی راد – از نظر تا عمل

در عالم نظر، عموم نظریه‌ها و پردازه ها و پیش داشته‌های ذهنی، اصولی و برآمده از صغرا – کبرای منطقی است. شعارها را نیز می‌توان در مجموعه‌ای از آن نظریه‌ها و پردازش‌ها، جای داد و اغلب هم در مسیر از موجود به مطلوب است. دراین‌راستا، شعارهای پیش‌از انقلاب و انتخابات و حتّی شعارهای سال نیز در همین مجموعه قابل تحلیل است و بدیهی است که این شعارها اگر می‌خواهد بر منصّه ظهور و عمل بنشیند باید ابزار متناسب و سازگار خود را داشته باشد و چنانچه این ابزار و زمینه، سازگار و مهیّا نباشد، هم آن شعارها و نظریات، اصالت و ماهیّت خود را از دست می‌دهد و هم آن نظریه، در مقوله علمی و نتیجه‌ی مطلوب جای نمی‌گیرد.
به‌عنوان نمونه، رویکرد به اقتصاد درون‌زا و مقاومتی، مطلوب هر کشور مستقلی ازجمله ایران است امّا چرا در عمل آن‌چنان‌که باید، موفق نبود و سایر وعده‌ها و شعارها چرا ابتر ماند؟ برای این‌که، زمینه‌ی مساعد و ابزار لازم به خود ندید یا اگر هم بود و دید، با سلایق خاستگاه آن شعارها همخوانی نداشت.
در مثال عینی، دولت سیزدهم را می‌توان پیش چشم آورد و آن وعده‌ها و شعارها را از زبان رئیس‌جمهوری، درخاطر مرور نمود و سؤال‌هایی را مطرح کرد که با گفتن‌ها و امیدبخشیدن‌ها خواست که همه‌ی قابلیّت‌ها و اهلیّت ها را فارغ از وابستگی های جناحی و سلایق سیاسی در مجموعه‌ی دولت خود بیاورد امّا چرا در چینش چنین شد و یا چرا برای ایشان چنین چیدند که گل‌های سرسبدشان‌ در وزارت آموزش‌وپرورش و کار و رفاه اجتماعی این‌گونه پژمرد؟ و چه شد که:
از داد و وداد آن‌همه گفتند و نکردند
یارب چه‌قدر فاصله‌ی دست و زبان است
و اگر این مجلس همسو و خوددار و مصلحت‌اندیش نبود آیا این دو، چند برابر نمی‌شد؟ و آیا اوضاع سیاسی و اقتصادی و فرهنگی ما در شرایط کنونی، هیچ سنخیتی با شعارهای رئیس‌جمهوری و اعیان و انصار ایشان پیش از عمل و اجرا دارد؟
و امّا شعار امسال نیز به سنّت سنواتی در» مهار تورم و رشد تولید»، همان مطلوبی است که با توجّه به شرایط اقتصادی، از منظر جامعه‌شناختی و حتی روان‌شناسانه به‌سبب نکات دقیق و هشدارهایی که در حواشی آن مطرح شد با زبان رهبری برای رسیدن موجود به مطلوب، بیان شده‌است. دراین‌صورت نکته آن‌جاست که آیا، شرایط و مقدمات برای حصول نتیجه بر اساس این شعار، مهیّاست؟ یعنی ما عمل‌گرایانی خبیر، بصیر، متخصّص و متعهّد داریم که این «فکر و نظر» را به مرحله‌ی عمل مطلوب برسانند؟ اگر نداریم یا نیستند، آن موانع کدامند؟ داخلی‌اند یا خارجی؟ آیا می‌توان با درایت هر دو عامل را برای رسیدن به مقصود به خدمت گرفت؟ کاری که کشورهای توسعه‌یافته، مشی پیشرفت خود قرار داده‌اند و کاری ندارند که عقیده و باور این اهلیّت چیست؟ خودی است یا بیگانه، زن است یا مرد، آفریقایی است یا آسیایی؟ بلکه فقط به این توجّه دارند که چقدر و چگونه می‌تواند مجری اهداف آن‌ها باشد کاری که هم آمریکا و کانادا و هم اروپا با این سیاست توانسته‌اند همه‌ی قابلیّت‌های جهان سوم را جذب و جلب آمال خود کنند حتّی افزون بر قابلیّت‌های علمی و فنّی، سرمایه‌های مادی آنان را نیز با همان سیاست در اختیار گرفته‌اند و تأسف‌بار برای ما این‌که کشورهای همسایه و شیخ نشین های حاشیه‌ی خلیج فارس نیز، کعبه‌ی آمال سرمایه‌ها و قابلیّت‌های ما شده‌است و ما با حسرت فراوان فقط اخبار پرسوز این فرار مغزها و سرمایه‌ها را می‌شنویم!
درحالی‌که ما جهت رشد تولید که مبنای مهار تورم است به همه‌ی قابلیّت‌ها و تخصّص‌های خودی و غیرخودی داخلی و نیز جذب ایرانیان خارج از کشور به‌همراه سرمایه‌های علمی و مادی آنان محتاجیم و اگر خواهان تحّولی اساسی در این مورد هستیم باید سیاست مخرّب دفع حداکثری را با تدابیر سازنده‌ی جذب حداکثری جا به جا کنیم بویژه آن که بسیاری از رفته ها و برده‌ها اگر تضمین متقن حقوقی در جان و مال و قدردانی از تخصّص‌ها و قابلیّت‌های خود ببینند،بدیهی است که هیچ هموطنی نمی‌خواهد در دیاری زندگی کند که هویّت ایرانی‌اش در پرده‌ی تواری بماند. پس در متن و بطن این شعار و نیز ابزار سرنوشت‌ساز آن، زهی تأمّل و تعمّق.