معرفی کوتاه از دانشنامه‌ی فلسفه اخلاق
- شناسه خبر: 1046
- تاریخ و زمان ارسال: 3 دی 1401 ساعت 12:19
ویراسته پل ادواردز / دونالد ام بورچرت
ترجمه دکتر انشاالله رحمتی
به‌عنوان یک قاعده اخلاقی پذیرفته‌شده است و خلاف آن نمی‌توان عمل کرد! درحالی‌که می‌دانیم عدالت همیشه و در همه حال زیباست، حقیقت‌طلبی و انسان دوستی و صداقت و احسان و تواضع برای همیشه و در همه‌جای این کره خاکی واجد زیبایی‌های بسیار ارزشمندی است که می‌تواند رفتارهای مردم را متاثر ساخته و تضمین نماید.
برای این‌که از بحث اصلی خویش خارج نشویم پس بهتر است به ادا مبحث پرداخته و نسبت‌به معرفی کتاب اقدام کنیم امیدواریم در فرصتی دیگر بتوان این مبحث را پیگیری نمود.
آن‌گونه که مترجم اثر در پیش‌گفتار کتاب مطرح کرده هدف دانشنامه فلسفه اخلاق این است که بخشی از این تحقیقات و تاملات فیلسوفان اخلاق در اختیار کسانی که ضرورت تامل و اجتهاد روش‌مند، در حوزه اخلاق را درک کرده‌اند و می‌دانند که باید برای این هدف مبانی لازم را تحصیل کرد، قرار بگیرد. سقراط می‌گفت زندگی بدون پژوهش درباره خویشتن، فاقد هرگونه ارزش است. این زندگی پژوهیده و آزموده، شاخص زندگی اصیل است و به عبارتی می‌توان گفت از این راه است که آدمی وجود حقیقی خویش را بازیابی می‌کند. بر این مبنا است که از حالت فرد منتشر و زیستن در جرگه جماعت منتشران و افراد باری به هر جهت خارج می‌گردد و فرد منحصر می‌شود، عالم منفرد خاص خویش را می‌سازد، تأمل و تدبّر اخلاقی، قطعاً بخشی از این زندگی آزموده است، با توجه به این و به‌علاوه با عنایت به همه برکات فردی و اجتماعی زندگی اخلاقی سنجیده، می‌توان با سقراط هم داستان بود که بزرگ‌ترین موهبت برای آدمی این است که هرروز درباره فضایل انسانی بگوید و بشنود (رحمتی، ۹۹، ۱7)
این گفت‌وشنود پیوسته به‌معنای تدبر، تأمل در اخلاق و نقد رفتار خویش و دیگران با هدف اصلاح است ( البته نباید نقادی اخلاق را با غیبت که نوعی رذیلت اخلاقی است و با هدف عیب جویی از دیگران صورت می‌گیرد خلط کرد) می‌توان گفت که خود غیبت و عیب‌جویی از انحراف و افراطی است که در همین گرایش فطری مثبت در سرشت بشر، رخ می‌دهد. سخن کانت فیلسوف آلمانی ناظر به همین معناست آن‌جاکه می‌نویسد: هیچ استدلالی بهتر از استدلال‌های مربوط به ارزش اخلاقی فلان یا بهمان عمل که باید منش شخص به واسطه آن شکل بگیرد نمی‌تواند اشخاصی را که در غیر این صورت از هر بحث دقیق ملول می‌شوند، به مشارکت در بحث برانگیزد و طراوتی خاص به جماعت ببخشد.( رحمتی، ۹۹، ۱۸)
همان‌گونه که در سطور نخستین یادداشت مطرح شد حدود ۶۸ عنوان مقاله تحلیلی و گران‌سنگ فلسفی در این دانشنامه گردآوری شده‌است که ما برای آشنایی مخاطبان عزیز به برخی از عناوین مهم آن اشاره خواهیم نمود، و از ذکر نام نویسندگان بدلیل جلوگیری از اطناب کلام خودداری می‌شود.
در فهرست این اثر پس‌از پیش‌گفتار مترجم عناوین ذیل به چشم می‌خورد:
۱ -فلسفه اخلاق ۲- مسائل فلسفه اخلاق ۳- تاریخ فلسفه اخلاق ۴- تاریخ فلسفه اخلاق سایر تحولات فلسفه، اخلاق در سده بیستم ۵- قاعده زرین ۶-تنگناهای اخلاقی ۷- قواعد و اصول اخلاقی ۸- اخلاق غایت گرایانه ۹- پیامد گرایی ۱۰- خودگرایی اخلاقی ۱۱- فایده‌گرایی ۱۲- اخلاق وظیفه گرایانه ۱۳- امر مطلق ۱۴- تکلیف ۱۵- وجدان ۱۶- اخلاق کانتی ۱۷- نظریه آرمانی ۱۸- دین و اخلاق ۱۹- نظریات مبتنی بر امر الهی درباره اخلاق ۲۰- ارزش و ارزشیابی ۲۱- اخلاق فضیلت ۲۲- فضیلت و رذیلت ۲۳- سعادت ۲۴- لذت‌گرایی ۲۵- اخلاق تکاملی ۲۶- اخلاق فمینیستی ۲۷- برابری اخلاقی و اجتماعی ۲۸- اخلاق کاربردی ۲۹- اخلاق پزشکی ۳۰- اخلاق مهندسی ۳۱- اخلاق زیست‌محیطی ۳۲- حقوق و بهروزی حیوانات ۳۳- روان‌شناسی اخلاق ۳۴- خویش‌کامی ۳۵- دگرخواهی ۳۶- خودگرایی و دگرخواهی ۳۷- احساسات اخلاقی ۳۸- ضعف اراده ۳۹- اراده‌گرایی و حدود ۳۰ عنوان مقاله دیگر که در کتاب دانشنامه ارائه‌شده است.
آن‌طوری که مترجم اندیشمند اثر بیان نموده این دانشنامه بویژه ویراست نخست آن در کشور ما نیز کاملاً شناخته‌شده است و در دهه‌های پیش تلاش‌هایی برای ترجمه بخش‌هایی از آن به‌صورت موضوعی صورت‌گرفته است و البته مترجم اثر در سال ۱3۷۸ کتاب ذیل به‌عنوان فلسفه اخلاق ترجمه کرده‌است که توسط انتشارات تبیان به چاپ و منتشر گردیده‌است.
چنانکه مترجم تصریح کرده در حوزه دانش فلسفه اخلاق یا اخلاق شناسی ۴ نوع پژوهش قابل تشخیص است:
