غلامرضا قدس – به مردم سخت نگیرید

جامعه به چشم‌های حساس و کُل نگر نیاز دارد چنان‌که ما برای دیدن به چشم محتاجیم، اما برای دیدن باید چشم سالم داشت. برای امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر هم باید به صلاحیت‌هایی شایستگی یافت که حضرت امام صادق (ع) می‌فرماید:
« تنها کسی می‌تواند امربه‌معروف کند یا نهی از منکر نماید که دارای سه صفت باشد، به آن‌چه امر می‌کند و از آن‌چه نهی می‌نماید، آگاه باشد. عادلانه امر کند و نهی نماید. با مهربانی و عطوفت امرونهی کند.» یعنی فقط کسانی می‌توانند امربه‌معروف کنند که به این سه شاخصه، مجهز باشند.حریم باز نیست که هر کس بیاید و فریادی بکشد و سطل ماستی بر سر دیگران بکوبد و تنفر خود را با تحقیر فریاد کند و بشود «امربه‌معروف». این رفتار خود منکری آشکار است و ذات نایافته از هستی‌بخش هم نمی‌تواند هستی‌بخش شود. چیزی که امروزمان را چاره می‌کند، التزام عملی همه‌ی ما به کلام این امام بزرگوار است. آن‌هم نه‌فقط درباره روسری‌های افتاده و دیدن چند تار مو، بلکه در همه‌ی شئون زندگی. اصلا خلاصه کردن امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر در اندازه‌ی پرداختن به حجاب ظلمی آشکار به این واجب جامعه ساز است. باید آن را با همه گستردگی‌اش اقامه کرد. وقتی توانستیم با همان ویژگی‌های تصریح‌شده در کلام امام صادق (ع) اصحاب قدرت را امروز امرونهی کنیم. وقتی حکمرانی را به پذیرش این واجب، غنا بخشیدیم. وقتی حق مردم را احیا و احقاق کردیم، آن‌وقت خود جامعه و آحاد آن، خویش را با نظم برخاسته از امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر تنظیم خواهد کرد. با هزار تأسف آن‌چه در رفتار بسیاری از افراد به اسم امربه‌معروف می‌بینیم نسبتی با این واجب الهی ندارد. فلان آدم با خوش‌مزگی ماجرای مواجهه خود با یک بانوی کم حجاب در فرودگاه را توئیت می‌کند. تحقیر کردن نه از کلمه به کلمه‌اش که از حرف به حرفش لهیب می‌کشد. با آن ادب و آن ادبیات اگر فرد در موضع لجبازی از آن‌چه بود جری‌تر نشود، معجزه است. فلان فرد محترم که باید حرمت جایگاهش نقش پدری داشته باشد، که کلام را به بیزاری از افراد می‌کشاند. افرادی که از خانواده خدا هستند، ایرانی‌اند و هموطن. البته آن سخنان و آن لحن را از این نظر به صواب تصور می‌کنیم که حضرت مولوی می‌گوید:
مادر ار گوید تورا مرگ تو باد
مرگ آن خو خواهد و و مرگ فساد
اما جناب ایشان و همه ما باید توجه داشته باشیم که ابزار انزجار و از آدم‌ها به‌خاطر رفتاری که نمی‌پسندیم و حتی حرام می‌دانیم، شایسته نیست. آیا می‌پذیریم وقتی به عنوان بیمار سر و کارمان به دکتر می‌افتد ما را با گفتن این‌که از بیمار بیزارم ناراحت کند؟ کار دکتر، رهاندن بیمار از بیماری است. از بیماری باید بیزاری جست نه از بیمار. چقدر سنجیده و حساب‌شده بود که با زبان پدرانه آنان را تذکر می‌داد و بیزاری خود را به سمت رفتار خلاف می‌برد نه خود‌ افراد. آن‌چه اتفاق افتاد چه اثر سازنده‌ای داشت؟ جز این است که کلیپ شد و دست‌به‌دست گشت و ماجرا شد. دوباره کلام معیار امام را بخوانیم؛ اول خود را اصلاح کنیم، بعد برای اصلاح جامعه اقدام کنیم.
امام ششم شیعیان جهان در سیره‌ی سفارت‌شان درباره حکمرانان با مردم به صاحبان قدرت توصیه می‌کنند:» بر مردم سخت نگیرید، آیا نمی‌دانید که حکومت بنی‌امیه بر پایه شمشیر و خشونت و ستم بود ولی مبنای حکمرانی ما ائمه، نرمی و جاذبه و متانت و تقیه و برخورد خوب و پارسایی و تلاش است؟ پس این‌گونه مردم را به دین و مرام‌تان تشویق و ترغیب کنید.»
بنابراین لازمه‌ی پیروی از پیشوای صادقان و مقتدای شیعیان این است که در شرایط کنونی که مردم از نظر اقتصادی در مضیقه اند و خواهان اجرای عدالت و تحقق گشایش اقتصادی و اخلاق در جامعه هستند، مسئولان با رفتاری صادقانه و عملکردی عادلانه و اخلاق مدارانه مردم را به دین تشویق و ترغیب نمایند و مصداق این فرمایش آن امام همام باشند که، «مردم را با رفتار و عملکرد پسندیده‌تان به دین دعوت کنید نه با گفتارهای بی‌پشتوانه.»