تحلیل‌گر مسائل غرب آسیا:دستورالعمل آمریکا به ایران از طریق دولت عمان
- شناسه خبر: 6971
- تاریخ و زمان ارسال: 30 خرداد 1402 ساعت 0:47
جواد حیران‌نیا کارشناس مسائل غرب آسیا در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به این سوال که فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان سعودی بعد از ۱۷ سال به عنوان اولین مقام رسمی این کشور بعد از ۷ سال قطع ارتباط میان دو کشور به تهران سفر کرد. پیام این سفر چه بود، گفت: این سفر در نتیجه بهبود روابط ایران و عربستان با میانجیگری چین صورت گرفت و هر دو وزیر خارجه خارج از هر دو کشور یکی در پکن و دیگری در کره جنوبی متعاقب روابطی که ایجاد شد، دیدار کردند. مسأله مهم این بود که چین به عنوان یک گارانتی‌کننده روابط ظاهر شد و انتظار هم می‌رفت با توجه به شرایطی که دو کشور را پای میز مذاکره کشاند، این روند بهبود روابط، عملیاتی شود که با بازگشایی اماکن دیپلماتیک ایران در عربستان، گام اول عملی برداشته شد و قرار است بعد از عید قربان هم اماکن دیپلماتیک عربستان در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد آغاز به کار کرده و روابط سیاسی به صورت عملی و رسمی آغاز شود.
نامه پادشاه عربستان به ایران یک پکیج منطقه‌ای بود
وی افزود: سفر آقای بن‌فرحان هم آن طور که مشخص است، صرفا بنا بر افتتاح اماکن دیپلماتیک نبود و به نظر می‌رسد که ایشان حامل یک پیام مهم‌تر از طرف پادشاه عربستان باشد اما به دلیل آنکه جزئیات پیام مشخص نیست، می‌شود حدس زد که پیام به صورت یک پکیج باشد. چراکه قبلا شاهد سفر آقای بلینکن به عربستان بودیم که در آن بحث عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل که وزیر خارجه آمریکا به صورت خیلی جدی مطرح کرده بود باشد، نکته دیگر هم سفر آقای بن سلمان به فرانسه است که در آنجا در مورد پناهنده‌های لبنان به شکل ویژه صحبت‌هایی شده بود. بنابراین اگر این موضوعات را کنار هم بگذاریم، طی صحبت‌هایی که بین آقای امیرعبداللهیان و بن‌فرحان رد و بدل شد، به نظر می‌رسد که نامه پادشاه عربستان به ایران یک پکیج منطقه‌ای باشد .
حیران‌نیا تصریح کرد: بحث دیگر را می‌توان به موضوعات سوریه، عراق، لبنان و یمن که در واقع موضوع مهمی هم برای عربستانی‌ها است و در دستور کار خود قرار داشتند، مرتبط دانست. نکته حائز اهمیت، بحث امنیت خلیج‌فارس است که سعودی‌ها به دنبال این هستند که نوع نگاه‌شان نه آنکه به هم نزدیک شود، بلکه به چارچوب و سازوکاری برسند تا تنش‌ها در منطقه خلیج‌فارس کاهش پیدا کند و دیگر شاهد ناامنی‌هایی که در ادوار قبلی دو کشور بودند، نباشند. به نظر می‌رسد این سفر در این چارچوب اهمیت دارد و مسأله‌ای که عربستانی‌ها بیشتر روی آن تأکید می‌کنند، موضوع عدم دخالت ایران در امور داخلی کشورهای منطقه است که این بحث را خیلی به صورت پررنگ مطرح می‌کنند. به ویژه در بیانیه‌ای که سعودی‌ها با چین داشتند و در صحبت‌هایی که بعدها انجام دادند روی این مسأله خیلی تأکید کردند و این مسأله را برجسته می‌کنند. به نظر می‌رسد این نامه شامل یک پکیج منطقه‌ای است که حتی مسأله روابط ایران با بحرین، مصر و اردن هم به آن گره خورده است.
رابطه ایران و مصر هم تحت‌تأثیر روابط ایران و عربستان خواهد بود
این کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که بحث میانجیگری عربستان سعودی در حوزه برقراری روابط ایران و مصر هم می‌تواند مورد گفت‌وگوی طرفین قرار بگیرد، گفت: بله. مصر یکی از کشورهایی است که همواره خود را در سازوکارهای امنیتی خلیج‌فارس دخیل می‌داند و همواره بر این موضوع تأکید می‌کند که بخشی از امنیت خلیج‌فارس است. زمانی که بیانیه دمشق در دوره حافظ اسد که زمامدار سوریه بود صادر شد هم بر این موضوع تاکید داشتند که مصر در کنار سوریه به علاوه ۶ کشور شورای همکاری خلیج‌فارس، به عنوان تأمین‌کننده نیروی نظامی برای کشورهای حاشیه خلیج‌فارس حضور فعال خواهد داشت و خود را جزوی از سازوکارهای امنیتی منطقه می‌دانست و حتی امروز که آقای عبدالفتاح سیسی هم چندین و چند بار تأکید کرده که امنیت خلیج‌فارس، امنیت مصر است و همیشه سعی می‌کند خود را به امنیت خلیج‌فارس گره بزند که بتواند از این موقعیت، حمایت عربستان و امارات را جلب کند.
وی افزود: متعاقب بهبود روابط ایران و عربستان و مطرح شدن بحث رابطه ایران و مصر، قاهره صراحتا اعلام کرد که نتایج رابطه ایران و عربستان بر نوع رابطه ایران و مصر هم تاثیر خواهد گذاشت و طبق اخباری هم که منتشر شد، کارگروهی برای هماهنگی و انجام کارهای مربوطه برای برقراری مجدد روابط ایران و مصر تشکیل شد که نشانه مثبتی است و به نظر می‌رسد علیرغم پیچیدگی‌هایی که روابط ایران و مصر دارد، ولی در نقاطی این اشتراک نظر صورت گرفته است. اما رابطه ایران و مصر هم تحت‌تأثیر روابط ایران و عربستان خواهد بود و هرچه روابط دو کشور به سمت بهبودی تنش پیش برود، آن رابطه هم تحت‌تأثیر قرار خواهد گرفت.
