برای بهترین حال خود تلاش کنیم/ غلامرضا قدس

در سال نو که مقارن شده با ماه مبارک رمضان، همراه و همگام با شکوفه‌های بهاری معطر می‌شویم، نو می‌شویم و به بار می‌نشینیم. مگر ما همراهان همیشگی «تحویل سال» نبوده‌ایم مگر ما قرآن نمی‌خوانیم و برای اجابت خواسته‌ها دعا نکرده‌ایم سر لحظه تحویل؟ مگر همه ما نگفته‌ایم «حول حالنا الی احسن الحال» پس چرا برای بهترین حال خود تلاش نمی‌کنیم؟ چرا برای اخلاق و اعتماد از دست رفته فکر نمی‌کنیم و در پی چاره بر نمی‌آییم؟ چرا باید پایه اخلاق و اعتماد در جامعه چنان سست شود که هیچ ملاک و معیاری برای سنجش ارزش‌های واقعی معرفی نگردد و بدین گونه در ابهام بماند که چه کسی در راه است و چه کسی در بی‌راه؟ چرا باید به گواه آمار، شماره ازدواج و تشکیل خانواده سال به سال کمتر شود و آمار طلاق و اختلاف خانوادگی روز به روز بیشتر؟ چرا هر روز باید شاهد انواع خلافکاری و کلاهبرداری و ناهنجاری‌ها باشیم؟ آیا این فاجعه آمیز نیست؟ چرا باید اخلاق و اعتماد و انسانیت چندان فرو افتد که دو برادر دینی و هم‌وطن و هم  ولایتی به یکدیگر به چشم بیگانه نگاه کنند؟ چرا باید ثروت‌های بی‌حساب در دست‌هایی جمع شود و با فقر سیاه دوش به دوش گردد و هیچکس نپرسد که این از کجا آورده است پس تکلیف (حول حالنا الی احسن الحال) در این میانه چیست؟ برای بهترین حال خود چه کم داریم؟ قرآن کریم برترین تجلی وجودی رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و علی آله)را رحمت و مکارم اخلاق معرفی می‌کند پس ملاکی روشن به دست می‌دهد تا حد و اندازه را گم نکنیم و هر چیز را در قدر خودش بنشانیم. اما آیا امروز دو مقوله اخلاق و اعتماد در جامعه ی ما بر صدر نشسته و قدر می‌بیند یا برخلاف شور و شعارها این برترین و آخرین میراث ماندگار روح نبوت یعنی اخلاق، در بوته فراموشی سپرده شده است؟ از سوی دیگر چنانچه مکارم اخلاق، برترین هدف پیامبر بزرگ اسلام بوده است و جامعه ما داعیه پیروی و بلکه برترین و برحق‌ترین پیروان آن بزرگوار را دارد، می‌باید در اخلاق چشمگیر باشد و بلکه پیشتاز حسن خلق و بیزار از رفتار و اخلاق نکوهیده گردد. آیا امروز چنین است؟ اینکه بعضی‌ها هشدار می‌دهند میزان جرایم و شمار زندانیان در شان میهن و ملت ما نیست و زندان‌های ما تقریباً پر از زندانی است و یا اینکه شماری از مردم می‌گویند: برخی جرایم از جمله پاره‌ای از سرقت‌ها را به پلیس گزارش نمی‌کنند بی‌ربط نمی‌گویند. شما در همین سمنان خودمان را ببینید طی چند ماه گذشته چندین فقره سرقت صورت گرفته و چه بسا برخی سرقت‌هایی که انجام گرفته و شهروندان به پلیس اعلام نکردند. این‌ها خبر خوشایندی نیست که صرف نظر کردن آن آینده دشواری را پیش رو خواهد داشت. وقتی میزان جرم آن هم در شرایطی که تقریباً در بیشتر جاها به دوربین مداربسته و دزدگیر مجهز است چندین برابر زمانی است که چنین ابزاری نبوده به خوبی نشان می‌دهد طی سالیان گذشته به خصوص پس از جنگ تحمیلی اخلاق و اعتماد رها شده و به تعبیری اخلاق را به سنگ فراموشی بسته و سنگ ناهنجاری‌ها را تا مرز فروپاشی اخلاق رها کرده‌ایم هر اتفاق ناگواری که در سال‌های اخیر رخ داده است از ضعف و ناتوانی آموزش و اضمحلال نظام اداری و ناکارآمدی مسئولان بوده است. چنانچه ساز و کار حاکم بر اقتصاد روشن و شفاف باشد از وقوع هر اتفاقی در همان لحظات و روزهای نخستین آشکار و جلوگیری می‌شود. شوربختانه اخلاق و اعتماد در جامعه مثل برف بهاری در حال ذوب شدن است و چنانچه در بازگرداندن آن کوتاهی شود نه تنها این سرقت‌ها_ رانت و فساد و اختلاس‌ها ریشه کن نخواهند شد بلکه هر روز از یک جایی قارچ گونه سر بر می‌آورند. امید است در سال جدید بزرگان ما به برکت ماه بهار قرآن پا پیش بگذارند و جلوی سقوط اخلاق را بگیرند اخلاق فقط با صحبت و سخنرانی و همایش، برنامه‌های تلویزیونی، پند و اندرز و موعظه قوام نمی‌یابد_ در مدح حسنات و ذم سیئات سامان نمی‌گیرد_ اخلاق الگویی عملی و زنده می‌خواهد. باید بازمانده‌های نسل رفته و در معرض انقراض اخلاق مدار را بازیافت و به جامعه معرفی کرد. آنها که ثروت خلق را به امانت داشته و بر بوریا و گلیم پاره‌ای سر بر بالین می‌گذاشتند.