آیا طرح صیانت شکست نخورده است؟/ مهین ملک زاده

طرح صیانت از فضای مجازی که حالا با تغییر نام،طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی نام گرفته است در واقع همان طرح است که از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس با هفت هزار ساعت کار کارشناسی مردود اعلام شده بود. نکته قابل تامل این است که ظرفیت‌های ناشی از فضای مجازی به‌رغم برخی مشکلات حداقلی، در حوزه‌های گوناگون علمی، اقتصادی و فنی فرصتی انکار‌ناپذیر برای رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور بوده که با طرح‌هایی از این دست نادیده گرفته شده است. از دست رفتن هزاران و بلکه میلیون ها فرصت شغلی، ایجاد بی‌ثباتی در قوانین و مقررات اقتصادی،کاهش اعتماد اجتماعی، به مخاطره افتادن امنیت سرمایه‌گذاری ها، مداخله آزاردهنده طرح در شئون مختلف زندگی مردم، ترغیب و تحریک نخبگان به مهاجرت، ابهام و عدم شفافیت در مفاد و فرآیند و موارد بسیار دیگر به عنوان اشکالات جدی طرح صیانت برشمرده می شود؛ طرح پرحاشیه‌ای که از سال ۱۳۹۷ کلید خورده و درکنار فیلترینگِ دو سال اخیر تصویری نگران‌کننده از فضای مجازی را پیش روی شهروندان، رسانه‌ها و کسب و کارها قرار داده است.طی دو سال گذشته، با فیلترینگ گسترده و کند شدن سرعت اینترنت حتی کارهای روزمره شهروندان با چالش روبه‌رو شد.این مهم در شرایطی است که قیمت فیلترشکن ها و استفاده از اینترنت پرسرعت مسیر گران‌تر شدن را طی می‌کند اما در این میان یک موضوع قابل تأمل است و آن عضویت شهروندان در شبکه‌های اجتماعی مختلف است که براساس برخی مطالعات گفته می شود بیش از ۸۰ درصد شهروندان از انواع پروکسی ها و فیلترشکن ها استفاده می‌کنند!حال یک که نه بلکه ده ها سوال پیش می آید که این چه طرح صیانتی است که اجرایش عین شکست بود؟و از همه مهم تر چه اصراری بر ادامه فضاحت بار چنین رویه ای است وقتی بسیاری از کسب و کارهای کوچک و بزرگ به ویژه کسب و کارهای کاملا اینترنتی و به اصطلاح آنلاین ناگزیر هستند به سختی و با مشقت حیات خود را در این تنگنای دولت ساخته حفظ کنند؟ اگر ملاک ایجاد فرصت های شغلی بالیدن و نازیدن مدیران و دولتمردان به آمارهای درگاه ملی مجوزها است که باید بدانند خودشان را فریب می دهند؛چه بسیار شرکت ها و موسسه هایی که به دلایل مختلف فقط روی کاغذ شکل گرفته اند اما در آمار آقایان مایه تفاخر است از آن جهت که به زعم خودشان شغل ایجاد کرده اند. این چگونه صیانتی است که فیلترشکن ها کاسه و کوزه دولتمردان ما را درهم شکستند و مردم با استفاده از آنها و دور زدن فیلترینگ روسیاهشان کردند؟ اما فاجعه بارتر از همه اینها تبعات تلخ فرهنگی و تربیتی و اخلاقی است که اتفاقا طرح صیانت در بروز آن مقصر جدی به حساب می آید؛ بعد از شیوع کرونا و آموزش های مجازی والدین ناگزیر شدند حتی برای فرزندان کم سن و سال تر هم تلفن همراه تهیه کنند لذا این فناوری،خواسته و ناخواسته وارد دنیای ذهنی فرزندان شد و جذابیت های انکارناپذیرش را وارد حیطه تربیتی آنها نمود؛ با طرح فیلترینگ و افزایش نسل علاقه مند به گوشی های هوشمند و استفاده از فیلترشکن ها حتی فرزندان خردسال هم در معرض خطر سایت های مخرب و محتواهای غیراخلاقی قرار گرفتند چرا که تا قبل از فیلترینگ و بدون استفاده از فیلترشکن ها امکان ورود به این سایت ها فراهم نبود اما پس از اجرای طرح ناپخته و ناعاقلانه طرح صیانت حتی آمار جرایم جنسی هم رو به فزونی نهاد! حالا از مدافعان این طرح که در مقابل خواست مردم و هشدارهای نخبگان و کارشناسان صف بندی کرده و موضع گیری های تند و غیرمنطقی داشتند می پرسیم آیا وقت آن نرسیده که به خودتان بیایید و ماجرای ویدیوهای دهه شصت و دیش های ماهواره را دوباره تکرار و تجربه نکنید؟روزگاری دستگاه های پخش ویدیو، ضبط و توقیف و دیش های ماهواره از پشت بام ها به حیاط پرت می شد،آیا نتیجه ای حاصل شد؟فقیرترین محله های پایتخت و حتی همین سمنان خودمان،پنجره های دیش نشان ساختمان های نواب تهران،خانه های قدیمی حاشیه شهرها و هزاران نقطه دیگر در کشور به زبانی گویا از شکست یک «اصرار بزرگ» سخن می گویند و عده ای هنوز بر مدار لج بازی با مردم هستند. نمایندگانی که قرار بود حامی حقوق مردم باشند و صدای رسای آنها،با رویکردهای شخصی و گروهی و جناحی به طرح شکست خورده صیانت آری گفتند و بانی نابودی میلیون کسب و کار و خروج هزاران سرمایه انسانیِ علمی و فرهنگی و اقتصادی از کشورشدند! از این رو لازم است تصمیم گیرندگان جو زده و نمایندگان مجلس با نگاهی واقع‌گرایانه در آخرین روزهای مسئولیت خود در شنیدن صدای مردم و توجه به دیدگاه‌های کارشناسان از مقاومت در برابر آنها دست بردارند و با پذیرش خطای خود و اقرار به تبعات نامطلوب و شکست خورده آن مقابل مردم نایستند و یاد و عمل نیکو از خود برجای گذارند؛شاید این بار کسی باورکرد «ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه است!»