نکته های ناب قرآنی(97)

نکته های ناب قرآنی(97)

ج : چهل رهنمود تربیتی در قرآن
23 – شرح صدر ، سعه ی صدر
شرح صدر یا سعه ی صدر ، به معنای گسترده شدن نیروی روح و ظرفیت وجودی انسان است که در پرتو آن ظرفیت های متناسب باحوادث زمان ایجاد می گردد . و انسان را ازشتاب زدگی درتصمیم و عمل و تزلزل دربرخوردها باز می دارد .و این صفت ممتاز از عنایات الهی است که به افراد خاص از جمله انبیاء و به ویژه به رسول خدا( ص) عطاشد .
از مشخّصات یک مربّی داشتن شرح صدر دربرابرمتربّیان ، و تربیت آن ها درجهت به دست آوردن سعه ی صدر بالطف و عنایات خداوند است . قرآن و روایات بیان گر این اصل است :
1 – در آیه 125 انعام می فرماید :
( پس کسی راکه خداوند بخواهد هدایت کند ، او را در راه اسلام شرح صدر عطا می کند . وکسی را که بخواهد گمراه کند سینه اش را سخت تنگ می کند مانند کسی که می خواهد به آسمان بالا برود . )
زمانی که این آیه نازل شد ازرسول خدا درمورد شرح صدر پرسیدند .حضرت فرمودند :
( شرح صدر نوری است که خداوند درقلب انسان مؤمن می اندازد . پس شرح صدر پیدا می کند . و سینه اش گسترده می شود . پرسیدند : آیا برای این مسئله نشانه ای هم هست ؟ فرمودند : باز گشت و توجه به جهان ابدی …و بریدن از دنیای فانی …و آمادگی برای مرگ . قبل از آمدن زمان مرگ ….) (تفسیر صافی 2/155)
2 – درآیه ی 22سوره زمرمی خوانیم :
( کسی که خداوند او را در راه اسلام شرح صدر عطا کرده است براساس نوری از پروردگارش است ……..)
3 – حضرت موسی ع برای برخورد با فرعون از خدا می خواهد :
( ربّ اشرَح لی صدری . خدایا به من شرح صدر عطاکن …..آیه 25 طه )
4 – وخداوند به عنوان لطفش به پیامبر اسلام می فرماید :
( اَلَم نَشرَح لک صَدرکَ …آیابه توشرح صدر عطانکردیم ؟ اول سوره انشراح )
امام صادق ع وامام رضا(ع) درشرح ایه ی الم نشرح ……عامل مهم شرح صدررا ولایت و وصایت علی ع معرفی می فرمایند .( بحارالانوار 36 /95 )
5 – دردعای ختم قرآن از علی ع نقل شده :
( الّلهمَّ اشرَح بالقرآنِ صدری …خداوندا به وسیله ی قرآن به من شرح صدر عطاکن )( مستدرک 4/378)
6 – و ازهمان حضرت نقل شده است :
( ذکر خدا عامل شرح صدر است …) (غررالحکم 189)
7 – وعلی ع می فرماید :
( آلت و وسیله ی ریاست سعه ی صدر است …) (بحار 72/ 357)
8 – امام رضا(ع) درمورد صفات و فضل امام ع می فرمایند :
( هرگاه خداوند بنده ای را برای امور بندگان خویش برگزیند . درراه اسلام به او شرح صدر عطا می کند )
( کافی 1/202 )
بنـا براین :
آثار شرح صدر :
1- بیرون آمدن از حالت تردید و تصمیم برکار و تحمل دشواری ها و اطمینان نفس .
2 – گشاده روئی به خاطر انبساط درونی و روحی .
3 – عطوفت و لطف به خاطر توسعه ی توانائی روحی .
4 – عیب پوشی و رفتار مردم را حمل برصحت کردن .
5 – آرامش و وقار که باعث استقامت در برابر سختی ها است .
6 – بردباری و فرو بردن خشم به خاطر فراگرفتن نورعلم و حکمت و معرفت .
عوامل مؤثّر در شرح صدر :
1 -تدبر در قرآن .
2 – ذکر و یاد خدا و اهل بیت ع .
3 – تسبیح و عبادت .
4 – دعا و درخواست از خداوند .
ادامه دارد