مشکلی نیست که آسان نشود/ غلام رضا قدس

قطعی پیاپی برق در کشور یکی از معضلاتی است که در خاموشی های اخیر به سایر معضلات شهر و ندان همچون ترافیک – آلودگی هوا و بسیاری دیگر از مسایل لاینحل کشور افزوده است . اختلال در کسب و کارهایی که به برق وابسته اند، خرابی و از کار افتادن دستگاه های برقی شهروندان – اختلال در تردد و تصادف در سطح شهر به دلیل خاموشی چراغ های راهنمایی و رانندگی، اختلال در خدمات رسانی به بیماران در برخی مراکز در مانی و زمین خوردن سالمندان به دلیل تاریکی معابر و اختلالات روانی ناشی از حوادثی مانند ماندن در آسانسور از جمله اتفاقاتی است که قطع برق با خود به همراه دارد. دولت، دلیل اعمال محدودیت های برق را جلوگیری از مازوت سوزی و آلودگی هوا اعلام کرده اما ناترازی های انرژی یکی از دلایل مهم این خاموشی هاست. سخنگوی دولت در ابتدای قطع زمان بندی شده برق در حساب” ایکس” خود نوشت :” شرط عدالت نیست برای تولید برق، بخشی از جامعه با جان خود هزینه آن را پرداخت کنند. از همین رو به دستور رئیس جمهور ، مازوت سوزی در سه نیروگاه اراک، کرج و اصفهان که شرایط ویژه ای دارند،متوقف می شود می توان برای مدت محدودی، خاموشی منظم را جایگزین کرد.”
اما مسئله این جاست که با وجود قطعی برق و قطع مازوت سوزی در نیروگاه ها این معضل، حل نشده و به نظر می رسد مازوت سوزی در کشور ادامه دارد، زیرا آلودگی هوا در بسیاری از شهرهای ایران در روزهای متمادی به سطح هشدار رسیده است. در هفته آخر آذرماه کمبود انرژی،سرما، آلودگی هوا بیش از نیمی از کشور را به تعطیلی کشاند و مسئولان مختلف نظرهای متفاوتی در این خصوص ابراز کرده اند اما شرایط گویای آن است که بحران ناترازی انرژی و از کنترل خارج شده و چاره ای جز تعطیلی های سراسری نبود کارشناسان اقتصادی معتقدند دست به دست دادن آلودگی هوا و ناترازی انرژی به بزرگ ترین آسیب اقتصادی و اجتماعی کشور تبدیل شده و چرخه تولید کشور را از حرکت باز داشته است . یک تحقیق جهانی نشان می دهد که هزینه آلودگی هوا و تعطیلی ها، سه برابر بودجه توسعه دولت هاست و حدود ۲/۲ درصد تولید داخلی کشورها را می بلعد . آمار غیر رسمی از کشورمان نیز حاکی است که تعطیل کردن فعالیت ها در کشور روزانه بیش از هزار میلیارد تومان خسارت بر جا می گذارد. این واقعیت های عریان باید مدیران کشور را به تلاش برای چاره اندیشی و مقابله با عوارض منفی تصمیمات خلق الساعه تعطیلی وادار کند و آنان را به مرحله تجدید نظر در طرح کنونی پایین کشیدن کرکره فعالیتهای آموزشی، اقتصادی و اداری برساند. سه گانه ” آلودگی هوا ” – «سرما» و «کمبود سوخت» در هفته آخر آذرماه دست به دست هم دادند تا چرخه “اقتصاد ” ” تولید” و” فعالیت های اداری” را از حرکت باز دارند. جدال قدیمی آلودگی هوای کلان شهرها و تعطیلی مدارس در کشور وجود داشت ولی چند سالی است که پای کمبود سوخت نیز به این جدال کشیده شده و علاوه بر تعطیلی مدارس، فعالیت اقتصادی و تولیدی کشور را نیز قربانی خود کرده است. قطع برق و گاز که منجر به تعطیلی واحدهای تولیدی، اداری و اقتصادی شده، صدمه زیادی به اقتصاد کشور وارد کرده که شور بختانه نه تنها هیچ آمار و ارقامی از این خسارت منتشر نمی شود بلکه کسی هم به فکر محاسبه اعداد و ارقام آن هم نیست، البته نا گفته نماند که این مشکلات مربوط به یکی دو سال اخیر نبوده بلکه طی سالیان متمادی به خاطر بی توجهی برخی مدیران ناکار آمد دولت های گذشته به وجود آمده و کار به دست کاردان آینده نگر و با تدبیر نبوده است. یک نویسند و طنز پرداز روسی در کتاب «داس و خنده)) نکته جالبی درباره ضربه های بزرگی که زمامداران شوروی به کشورهای عضو جماهیر شوروی سابق زدند نوشته که در تاریخ حکمرانی های سیاسی ماندگار و پند آموز است. نکته این است که ((بعد از برکناری خروشچف به او پیشنهاد شد مسئول مرکز درمانی سرطان شوروی شود. خروشچت گفت : من از سرطان چیزی سر در نمی آورم – به او گفتند اشکالی ندارد. وقتی مسئولیت کشاورزی را بر عهده داشتی گندم از بین رفت – شاید اگر مسئول سرطان بشوی آن هم از بین برود)). این موضوع چه واقعی باشد چه طنز، جلوه ای از واقعیت های زمامداری سیاسی جهان امروز را در خود دارد. جالب این است که معاون توانیر گفته است ((با قاچاق شدید برق مواجهیم.» او گفت: مصرف برق ماینرهای غیر مجاز معادل حجم سوخت قاچاق شده در کشور است و در حال حاضر به شدت با قاچاق برق مواجه هستیم و بخشی از کسری تامین برق مشترکین ناشی از همین قاچاق برق است معاون توانیر افزود تا کنون حدود ۸۰۰ مگاوات ماینر غیر مجاز جمع آوری کردیم که برق مورد نیاز آنها معادل ظرفیت نیروگاه اتمی بوشهر است. چند وقت قبل رئیس جمهور پزشکیان هم گفت: روزانه ۲۰ میلیون لیتر سوخت گم می شود. رئیس مجلس هم گفت: روزانه ۲۵ تا ۳۰ لیتر فرآورده نفتی قاچاق می شود.

این هر دو مسئول ارشد نظام این خبرها را با تعجب به زبان آوردند اما هیچ کدام درباره این که چرا مانع این اقدام خلاف نمی شوند چیزی نگفتند معاون توانیر هم از قاچاق شدید برق گفت ولی چیزی درباره این که چرا وزارت نیر و مانع به کارگیری ماینر ها نمی شود نگفت.
از این بدتر این که گفته می شود خود دستگاه های دولتی و حاکمیتی هم از ماینرها استفاده می کنند علاوه بر این که اصل مجاز شدن استفاده از ماینرها در شرایط کنونی کشور امری خلاف مصالح جامعه است، مسئولان باید به این نکته مهم توجه کنند که حداقل در شرایط کنونی کمبود برق در کشور که منجر به تعطیلی پیاپی ادارات – بانک ها – مدارس و دانشگاهها شده و مشکلات زیادی برای مردم به وجود آورده، مانع به کارگیری ماینرها شوند و در این ممانعت فرقی میان دولتی ها و حاکمیتی ها و بخش خصوصی قابل نشوند. بدیهی است که اگر اراده ای وجود داشته باشد متولیان امور برق به راحتی می توانند تخلف ها را تشخیص دهند و برق شان را قطع کنند. نکته پایانی این که رؤسای محترم قوا بهتر است به جای خیر دادن و شکایت کردن از قاچاق سوخت، جلوی آن را بگیرند. این کاری نیست که برای والاترین مسئولان نظام امری ناشدنی باشد. مشکلی نیست که آسان نشود جلوگیری از قاچاق سوخت می تواند بخش عمده ای از تامین خوراک نیروگاه ها و مقادیر زیادی از بودجه کشور را تأمین کند .